De WWB is op 1 januari 2004 in werking getreden. Kenmerkend voor deze wet is een grote mate van deregulering en decentralisatie. Gemeenten zijn via een budgetsystematiek volledig financieel verantwoordelijk geworden voor de uitvoering van de wet.
Op grond van deze wet wordt jaarlijks een beschikbaar macrobudget geraamd waaruit gemeenten de uitkeringslasten (het zogenaamde I-deel) dienen te bekostigen. Dit budget wordt verdeeld op basis van een objectief verdeelmodel. Cebeon heeft in opdracht van het ministerie van SZW een onderzoek uitgevoerd naar plausibiliteit van het toenmalige verdeelmodel.

Enerzijds richtte het onderzoek zich op plausibiliteit van herverdeeleffecten en outputkenmerken voor individuele (groepen) gemeenten anderzijds op de plausibiliteit op macroniveau. Voor dit onderzoek is financiële informatie geanalyseerd evenals beleidsinformatie verkregen uit interviews met tientallen gemeenten.

Uit het onderzoek blijkt geen eenduidige relatie te leggen tussen de richting van de herverdeeleffecten en gemeentelijke output (instroom-uitstroom). Dit geldt met name voor enkele maatstaven zoals regionale klantenpotentiëlen en stedelijke inwoners en in mindere mate voor maatstaven die betrekking hebben op het aantal banen. Op macroniveau wordt beoordeeld dat het geen dynamisch verdeelmodel betreft met een goede kostenoriëntatie. Het jaarlijks herschatten van het model doet de voorspelbaarheid geen goed.