De geregistreerde criminaliteit is in de afgelopen twee decennia steeds verder gedaald. Dat is niet goed terug te zien in de prestaties van de strafrechtketen. In het bijzonder is het niet gelukt om doorlooptijden in de strafrechtketen terug te dringen. Partijen in de keten verklaren dat onder andere door een toename van de zaakzwaarte, die het gevolg is van maatschappelijke, juridische en technisch-inhoudelijke ontwikkelingen. Om meer inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de zaakzwaarte in de strafrechtketen heeft het
Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) aan Cebeon opdracht gegeven voor een onderzoek naar de mogelijkheden om de zwaarte en de verzwaring van strafzaken te meten en te kwantificeren.

Het verzamelen van informatie over tijdbelasting vraagt een grote inspanning, mede omdat dit niet alleen voor afzonderlijke activiteiten, maar ook op procesniveau zou moeten gebeuren, deels over de grenzen tussen organisaties heen. Dit lijkt onhaalbaar te zijn. Als deze tijdgegevens er toch zouden komen, dan moeten twee aspecten worden onderscheiden die hierin te zien zijn. Ten eerste is dat ‘echte zaakverzwaring’. Dat zegt iets over de inherente complexiteit van zaken, de opstelling van procespartijen en de invloed van media op misdrijfzaken. Daarnaast zijn er organisatorische factoren, zoals het effect van veranderende werkprocessen. Het aspect verzwaring van het begrip zaakverzwaring is dus voor meerdere interpretaties vatbaar.

Dit interpretatieprobleem kan opgelost worden door zaakverzwaring los te koppelen van tijdbelasting. Dan gaat de meetbaarheid op zaakniveau echter verloren. Dit maakt het onbruikbaar voor kwantitatief empirisch onderzoek naar thema’s als werkdruk, werkbelasting, capaciteit of doorlooptijden in de strafrechtketen. Om toch zicht te krijgen op veranderingen binnen en buiten de strafrechtketen die van invloed zijn op werkdruk, werkbelasting, capaciteit of doorlooptijden is het nodig om nader onderzoek te doen, maar dan naar taakverandering, taakvernieuwing en (eventueel) taakverzwaring in plaats van zaakzwaarte en zaakverzwaring.