transformatie in gang, veel (financiële) resultaten nog niet zichtbaar

De decentralisaties 3D hebben sinds 2015 veel in beweging gezet. Gemeenten werken samen met burgers en maatschappelijke partners aan een ingrijpende herinrichting van het sociaal domein. In beleid en uitvoering worden allerlei verbindingen tussen taakvelden gelegd. Het doel is een integrale, vraaggerichte werkwijze die aangrijpt op de zorg- en ondersteuningsbehoeften én mogelijkheden van burgers. Deze transformatie is in gang gezet, maar veel beoogde (financiële) resultaten zijn nog niet zichtbaar.

landelijk onderzoek als input voor Tweede Overall rapportage

De vernieuwingen worden gevolgd in de landelijke monitor sociaal domein. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft recent de Tweede Overall rapportage uitgebracht. Eén van de thema’s hierin is de financiële situatie van gemeenten in 2016. Om hiervan een landelijk beeld te kunnen geven, heeft Cebeon op verzoek van het ministerie van BZK een vervolgonderzoek uitgevoerd.

Het onderzoek is tot stand gekomen met medewerking van ruim 240 gemeenten. Zij hebben een brede set financiële gegevens en achtergrondinformatie beschikbaar gesteld. Aangevuld met landelijke gegevens over kosten en budgetten heeft Cebeon hierop analyses verricht om een gedegen cijferbeeld te kunnen presenteren in het perspectief van feitelijke ontwikkelingen. In gesprekken en expertsessies hebben gemeenten eraan bijgedragen om de cijfers én het verhaal daarachter zo scherp mogelijk te krijgen.

achter landelijk beeld gaan grote lokale verschillen schuil

De totale bestedingen aan het sociaal domein zijn in 2016 iets gestegen ten opzichte van 2015. Dit is de resultante van verder toegenomen bestedingen aan Participatie (bijstand, minimabeleid) en lagere bestedingen aan Jeugd/Wmo (maatwerk). Achter dit landelijke beeld gaan grote verschillen in financiële dynamiek schuil tussen gemeenten. Door krimpende budgetten, een groeiend beroep op zorg en ondersteuning, en effecten vanuit andere kaders (bijstand en zorg) ervaren meer gemeenten financiële druk. De ingezette transformatie moet hiervoor perspectief bieden, maar vraagt op korte termijn juist investeringen (‘de kost gaat vóór de baat’).

Deze en andere bevindingen kunt u in het rapport lezen.