centrumfunctie

Gemeenten hebben een centrumfunctie wanneer zij voorzieningen herbergen voor meer dan alleen de eigen inwoners. Dit gaat veelal om grootschalige en/of specialistische voorzieningen (bijvoorbeeld een ziekenhuis, de stadsschouwburg of een dierentuin). Maar de centrumfunctie kan ook betrekking hebben op de beschikbaarheid van een naburige bibliotheek, sportaccommodaties of een zwembad. Dat zijn voorzieningen die goed bereikbaar zijn voor inwoners van net buiten de gemeente. Hierdoor kan elke gemeenten in meer of mindere mate een ‘centrumfunctie’ hebben. Het lokaal klantenpotentieel is een indicator voor de lokale centrumfunctie. Denk aan winkels, bibliotheek of zwembad. Het regionaal klantenpotentieel is meer bedoeld voor culturele voorzieningen, festivals, hogescholen en banen.

gemeentefonds

De kosten die met de centrumfunctie van een gemeente samenhangen, worden op dit moment in het gemeentefonds (voornamelijk) gehonoreerd via maatstaven voor lokaal en regionaal klantenpotentieel. Veel lokale of regionale klanten van de buiten de gemeente vertalen zich in hogere kosten en daarmee een hogere algemene uitkering.

maatstaven

In dit onderzoek zijn verschillende varianten van de centrumfunctie onderzocht. Daarbij zijn verschillende wegingsfactoren voor een centrum verkend, zoals het historisch en economische karakter van een gemeente. Het onderzoek moest maatstaven opleveren die in de herijking van het gemeentefonds zouden kunnen worden gebruikt als vervanging van de huidige klantenpotentiëlen. Het onderzoek heeft uiteindelijk drie maatstaven voor centrumfunctie opgeleverd: lokaal, regionaal en landelijk.