Kosten van ruimtelijke besluiten

In het kader van het onderzoeksprogramma Financiële Effectentoetsen Stelselherziening Omgevingsrecht heeft Cebeon de huidige kosten van ruimtelijke besluiten in beeld gebracht. Het gaat om de volgende instrumenten: bestemmingsplan, beheersverordening, uitwerkingsplan, wijzigingsplan of vergunning voor afwijken van het bestemmingsplan.

Aan de hand van recent vastgestelde ruimtelijke besluiten zijn de kosten geïnventariseerd bij gemeenten, als ook bij andere partijen (initiatiefnemers). Initiatiefnemers maken het grootste deel van de kosten. Gemeenten verhalen een deel van hun kosten op initiatiefnemers. De totale kosten voor ruimtelijke besluiten bedragen ruim 350 mln. euro per jaar. Het grootste deel van deze kosten hangt samen met bestemmingsplannen. Deze totale kosten bestaan voor 40% uit onderzoekskosten, ruim 1% aan rechtsbescherming (bezwaar- en beroepsprocedures) en de rest aan overige activiteiten (‘bestemmen’).

De gemeentelijke uitgaven aan ruimtelijke besluiten bedragen 130 mln. euro per jaar. Gemeenten verhalen bijna de helft van deze uitgaven op derden. Dit verschilt per instrument; zo kan bij bestemmingsplannen ruim 40% van de kosten worden verhaald. Dit leidt ertoe dat één vijfde van de kosten voor ruimtelijke besluiten op gemeenten drukt.

Financiële effecten onderzoekslasten

Daarnaast is binnen dit traject door Cebeon onderzoek gedaan naar onderzoekslasten. Het gaat om de onderzoekslasten als gevolg van de Omgevingsregeling en het Besluit kwaliteit leefomgeving. Hiervoor heeft een inventarisatie plaatsgevonden van het aantal onderzoeken per beleidsinstrument en naar type onderzoek: geluid, luchtkwaliteit, geur, externe veiligheid, archeologie, overig.

De financiële gevolgen als gevolg van de Omgevingsregeling zijn zeer beperkt. Alleen bij onderzoek naar de luchtkwaliteit wordt een besparing verwacht. Als gevolg van het Besluit kwaliteit leefomgeving worden grotere besparingen verwacht. De omvang van deze besparingen is nog onzeker. Alleen bij onderzoeken naar luchtkwaliteit is een besparing van ruim 4 mln. euro per jaar  geraamd.