In Nederland is de bevolking en het benodigde ruimtegebruik voortdurend in beweging. De vraag naar woningen, werklocaties en mogelijkheden om je te verplaatsen staan onder invloed van migratie, demografische ontwikkelingen en veranderingen in behoeften en wensen. Het gemiddelde woonoppervlak per inwoner neemt toe. Voorkeuren voor stedelijk, landelijk of suburbaan wonen veranderen in de tijd. Tegelijkertijd zijn locaties voor nieuwe ontwikkelingen schaars. Dit stelt overheden en ontwikkelaars voor steeds nieuwe uitdagingen. Waar kunnen nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden? Hoe moeten die eruit zien? Wie zijn potentiële partners om ze vorm te geven en hoe worden financiering en risico’s verdeeld?

Bij het inrichten van de ruimte zijn veel individuele en gemeenschappelijke belangen gemoeid. Wie de leefomgeving verandert (bouwen, wijzigingen, slopen) heeft vaak een vergunning nodig. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) vervangt ruim 25 vergunningen door één omgevingsvergunning. Inmiddels is de Omgevingswet in voorbereiding die nog meer plannen en vergunningen integreert en die het aantal verplichtingen terugbrengt. Daarnaast zal er de komende jaren steeds meer aandacht komen voor afstemming en integratie van processen en belangen, maar ook van financiële stromen. Dat stelt zowel overheden als ontwikkelaars en burgers voor grote uitdagingen: verlopen processen goed of zijn er struikelblokken? Is er voldoende invloed van de verschillende belanghouders? Worden middelen adequaat toegedeeld?

Onder het brede begrip ‘gebiedsontwikkeling’ rekenen we ruimtelijke plannen, herstructurering en stedelijke vernieuwing, nieuwbouw in uitleggebieden, krimp, groei en grondexploitaties.